Η ελληνική νομοθεσία για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία (Υ.Α.Ε.) είναι πλήρως εναρμονισμένη με την αντίστοιχη κοινοτική, μέσω της ενσωμάτωσης τόσο της Οδηγίας Πλαίσιο 89/391/ΕΟΚ όσο και των επιμέρους ειδικών Οδηγιών που απορρέουν από αυτή.

Πυρήνας του σχετικού νομοθετικού πλαισίου στην Ελλάδα, το οποίο περιλαμβάνει πληθώρα επιμέρους νομοθετημάτων (ιδίως με τη μορφή π.δ.) για γενικούς και ειδικούς επαγγελματικούς κινδύνους ή χώρους εργασίας, αποτελεί ο Κώδικας Νόμων για την Υγεία & Ασφάλεια στην Εργασία (Κ.Ν.Υ.Α.Ε.) που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν.3850/2010 και στον οποίο, μεταξύ άλλων διατυπώνεται η νομική αρχή της αποκλειστικής ευθύνης του εργοδότη και περιγράφονται οι βασικές απαιτήσεις για τους εργοδότες και τους εργαζόμενους, καθώς και οι συναφείς θεσμοί παροχής υπηρεσιών προστασίας και πρόληψης (τεχνικός ασφαλείας, ιατρός εργασίας, Εσωτερική (ΕΣ.Υ.Π.Π.) ή Εξωτερική Υπηρεσία Προστασίας και Πρόληψης (ΕΞ.Υ.Π.Π.), Επιτροπή Υγείας & Ασφάλειας των Εργαζομένων, κ.λπ.)

Πρέπει να επισημανθεί ότι οι διατάξεις του ανωτέρω Κώδικα και εν γένει οι διατάξεις για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων εφαρμόζονται, εάν δεν ορίζεται διαφορετικά (π.χ. ναυτική εργασία) σε όλες τις επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα και για το σύνολο των εργαζομένων που απασχολούνται από έναν εργοδότη με οποιαδήποτε σχέση εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των ασκούμενων και μαθητευόμενων (με εξαίρεση το οικιακό προσωπικό).

Σύμφωνα με τις ανωτέρω διατάξεις του Κ.Ν.Υ.Α.Ε., ο εργοδότης υποχρεούται να εξασφαλίζει την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων ως προς όλες τις πτυχές της εργασίας και να λαμβάνει μέτρα που να εξασφαλίζουν την υγεία και ασφάλεια των τρίτων (αρχή ευθύνης του εργοδότη), να χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες τεχνικού ασφαλείας και (όπου προβλέπεται) ιατρού εργασίας, να παρέχει κατάλληλα μέσα ατομικής προστασίας και, σε κάθε περίπτωση, οφείλει να έχει στη διάθεσή του μια γραπτή εκτίμηση των υφισταμένων κατά την εργασία κινδύνων για την ασφάλεια και την υγεία, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αφορούν ομάδες εργαζομένων που εκτίθενται σε ιδιαίτερους κινδύνους.

Ο έλεγχος εφαρμογής της νομοθεσίας για την υγεία & ασφάλεια στην εργασία πραγματοποιείται από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Επιθεώρησης Ασφάλειας & Υγείας στην Εργασία της Ανεξάρτητης Αρχής «Επιθεώρηση Εργασίας» (πρώην ΣΕΠΕ).

Με βάση το άρθρο 153 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει θεσπισθεί ένα ευρύ φάσμα κοινοτικών μέτρων στον τομέα της ΥΑΕ.
Οι ευρωπαϊκές οδηγίες είναι νομικές πράξεις τις οποίες προβλέπει η Συνθήκη ΕΕ. Είναι νομικά δεσμευτικές ως προς όλα τα μέρη τους και τα κράτη μέλη υποχρεούνται να τις μεταφέρουν στα εθνικά τους δίκαια εντός καθορισμένης προθεσμίας.

Το άρθρο 153 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης εκχωρεί στην ΕΕ την αρμοδιότητα να εγκρίνει οδηγίες στον τομέα της ασφάλειας και της υγείας στην εργασία.

Ακρογωνιαίο λίθο της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την ασφάλεια και την υγεία αποτελεί η οδηγία-πλαίσιο με το ευρύ πεδίο εφαρμογής της, σε συνδυασμό με άλλες οδηγίες που αφορούν ειδικές πτυχές της υγείας και της ασφάλειας στην εργασία.

Οι ευρωπαϊκές οδηγίες θεσπίζουν ελάχιστες απαιτήσεις και θεμελιώδεις αρχές, όπως η αρχή της πρόληψης και η εκτίμηση των κινδύνων, καθώς και υποχρεώσεις για τους εργοδότες και τους εργαζόμενους.

Τα κράτη μέλη έχουν το δικαίωμα να θεσπίζουν αυστηρότερους κανόνες για την προστασία των εργαζομένων κατά τη μεταφορά των οδηγιών της Ε.Ε. στα εθνικά τους δίκαια. Συνεπώς, οι νομοθετικές επιταγές στον τομέα της ασφάλειας και της υγείας στην εργασία μπορεί να διαφέρουν μεταξύ των διαφόρων κρατών μελών της Ε.Ε..

Επιπρόσθετα, μια σειρά από ευρωπαϊκές κατευθυντήριες γραμμές αποσκοπεί στη διευκόλυνση της εφαρμογής των ευρωπαϊκών οδηγιών, όπως και των ευρωπαϊκών προτύπων που θεσπίζουν οι ευρωπαϊκοί οργανισμοί τυποποίησης.

Το τρέχον Στρατηγικό Πλαίσιο της Ε.Ε. για την Υγεία και την Ασφάλεια στην Εργασία (2021-2027), το οποίο αναγγέλθηκε στο πρόγραμμα δράσης του Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων, καθορίζει τις βασικές προτεραιότητες και τις αναγκαίες δράσεις για τη βελτίωση της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων. Το πλαίσιο υιοθετεί μια τριμερή προσέγγιση, εστιάζοντας σε τρεις βασικούς στόχους: την πρόβλεψη και τη διαχείριση της αλλαγής, τη βελτίωση της πρόληψης και την αύξηση της ετοιμότητας.

Περισσότερες πληροφορίες για την Υ.Α.Ε. και την οικεία κοινοτική νομοθεσία διατίθενται στην αγγλική γλώσσα, στον ιστότοπο της Γ.Δ. Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Κοινωνικής Ένταξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Οι ηλεκτρονικοί σύνδεσμοι που ακολουθούν σας παρέχουν ελεύθερη πρόσβαση στην ηλεκτρονική πύλη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία (EU–OSHA) και στις συγκεκριμένες ενότητες όπου παρέχονται πληροφορίες σχετικά με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, την εφαρμογή της και άλλα έγγραφα πρακτικής με θέμα την Υ.Α.Ε., ταξινομημένα κατά θεματική ενότητα.

• Ευρωπαϊκές οδηγίες για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία (Υ.Α.Ε.)

• Χώροι εργασίας, εξοπλισμός, προειδοποιητικές πινακίδες, μέσα ατομικής προστασίας
  
• Έκθεση σε χημικούς παράγοντες και χημική ασφάλεια
• Έκθεση σε φυσικούς κινδύνους
• Έκθεση σε βιολογικούς παράγοντες
• Διατάξεις σχετικά με τους εργονομικούς και ψυχοκοινωνικούς κινδύνους καθώς και με τους κινδύνους που σχετίζονται με τον φόρτο εργασίας
• Ειδικές διατάξεις για τους διάφορους κλάδους και για ειδικές ομάδες εργαζομένων
• Ευρωπαϊκές κατευθυντήριες οδηγίες για την Υ.Α.Ε.

• Ευρωπαϊκά πρότυπα

• Εθνικές νομοθεσίες για την Υ.Α.Ε.
• Στρατηγικό Πλαίσιο της Ε.Ε. για την Υ.Α.Ε. 2021-2027
• Εθνικές Στρατηγικές στον τομέα της Υ.Α.Ε.

Από το σημείο αυτό μπορείτε να έχετε ελεύθερη πρόσβαση σε ένα  Θεματικό Κατάλογο Νομοθετημάτων για την Υ.Α.Ε., με ηλεκτρονικούς συνδέσμους ελεύθερης πρόσβασης προς όλα τα επίσημα κείμενα, ταξινομημένα στις ακόλουθες ενότητες:

• Νομοθετήματα Γενικής Εφαρμογής
• Νομοθετήματα για Εξοπλισμό εργασίας
• Νομοθετήματα για την Οργάνωση του χρόνου εργασίας
• Νομοθετήματα για Φυσικούς, Χημικούς, Βιολογικούς και Ψυχοκοινωνικούς Παράγοντες
• Νομοθετήματα για Ειδικές εργασίες
• Νομοθετήματα για Κλάδους οικονομικής δραστηριότητας
• Νομοθετήματα για τον COVID -19
• Νομοθετήματα για τα Aτυχήματα μεγάλης έκτασης
• Εγκύκλιοι
• Νομοθεσία άλλων Υπουργείων σχετική με την Υ.Α.Ε.

Θεματικός Κατάλογος Νομοθετημάτων για την Υ.Α.Ε​

Επίσης, μέσω του ψηφιακού εργαλείου ”e-Νομοθεσία για την Υ.Α.Ε.”,  ενός ψηφιακού κωδικοποιημένου οδηγού του οικείου εθνικού νομοθετικού πλαισίου για την Υγεία & Ασφάλεια στην Εργασία που περιλαμβάνεται στην διαδικτυακή πλατφόρμα e–Help Desk για την Υ.Α.Ε., μπορείτε επιπρόσθετα:

• να έχετε πρόσβαση και να αντλήσετε νομικές πληροφορίες για τα νομοθετήματα για την Υ.Α.Ε. αναλόγως του κλάδου ή του θέματος που σας ενδιαφέρει, καθώς και στις αντίστοιχες ευρωπαϊκές οδηγίες και Διεθνείς Συμβάσεις Εργασίας,
• να αναζητήσετε τη συσχέτιση των εθνικών νομοθετημάτων με τις κοινοτικές οδηγίες ή την κύρωση διεθνών συμβάσεων για την Υ.Α.Ε.,
• να ενημερωθείτε συνοπτικά για κάθε νομοθέτημα με την παρουσίαση της περίληψης του περιεχομένου του και της δομής του κατά άρθρο,
• να εντοπίσετε τα πλήρη νομοθετικά κείμενα για την Υ.Α.Ε. ή αποσπάσματα αυτών χρησιμοποιώντας ευρετήριο με λέξεις/όρους “κλειδιά”, ή εναλλακτικά με ημερομηνίες (αξιοποιώντας τη διαθέσιμη χρονολογική κατάταξή τους) ή με άλλα στοιχεία των τίτλων των νομοθετημάτων (αξιοποιώντας το ευρετήριο με τη θεματική κατάταξή τους),
• να ανακτήσετε σε μορφή κειμένου την πιο πρόσφατη έκδοση του νομοθετήματος που σας ενδιαφέρει, να εντοπίσετε ενσωματωμένες όλες τις αλλαγές που έχουν πραγματοποιηθεί, καθώς και να διαβάσετε το κάθε νομοθέτημα όπως έχει αρχικά δημοσιευτεί σε ΦΕΚ.